Wat is Goalball?

Goalball is een dynamische sport, voornamelijk beoefend door mensen met en zonder een visuele beperking. Uniek en niet te vergelijken met een andere sport. Een teamsport waarbij gehoor, snelheid en tactiek een zeer grote rol spelen.

Goalball: het begin

Goalball kent zijn oorsprong in 1946. De Oostenrijker Hanz Lorenzen en de Duitser Sepp Reindle wilde op een speelse manier de visueel gehandicapte WO II-veteranen helpen met hun revalidatie. Al snel ging men echter ook competitief spelen. In de jaren ‘50 en ‘60 veranderde Goalball langzaam van een activiteit voor revalidatie in een echte sport. Tijdens de Paralympische Spelen in 1972 was Goalball voor het eerst op het grote podium te zien, als demonstratiesport. Vanaf 1976 werd de sport een vast onderdeel van de Paralympische Spelen en het eerste WK werd in 1978 in Oostenrijk georganiseerd. Inmiddels wordt Goalball in bijna 100 landen gespeeld en zijn er bijna 300 internationale scheidsrechters.

Scoren en winnen

Elke gescoorde goal geeft een team 1 punt. Een goal telt pas als de bal de doellijn volledig gepasseerd is. Het team dat aan het eind van de 2 helften van 12 minuten het meeste doelpunten heeft gescoord, wint de wedstrijd. Als aan het eind van de wedstrijd de teams nog gelijk staan, spelen de teams een verlenging van 2 helften van 3 minuten. Hierbij is de golden goal regel van toepassing: wie het eerste doelpunt scoort, wint de wedstrijd. Scoren de teams ook tijdens de verlenging niet, dan bepalen penalty’s en sudden death penalty’s de uitslag. Er bestaat ook nog een ‘mercy regel: wanneer een team op welk moment dan ook 10 punten voorstaat op de tegenstander, stopt de wedstrijd en wordt dat team uitgeroepen tot winnaar.

De regels

De regels van Goalball zijn simpel. Er spelen 2 teams van maximaal 6 personen tegen elkaar. Van die 6 staan er maximaal 3 in het veld. Elke speler die in het veld staat wordt geblinddoekt. De sport wordt volgens de officiële reglementen van de overkoepelende bond IBSA gespeeld op een veld van 18 meter lang bij 9 meter breed. Het doel van Goalball is om te scoren door de bal vanaf je eigen helft in het doel van je tegenstander te gooien. De doelen zijn 9 meter breed en strekken zich dus uit over de gehele breedte van het veld. Het team dat aan het eind van de 2 helften van 12 minuten het meest heeft gescoord, wint.

Het veld

Het Goalball veld is opgedeeld in zes zones van 3 bij 9 meter. De gebieden bij de respectievelijke doelen van de teams worden de teamgebieden genoemd. De gebieden daarna worden de werpgebieden genoemd. De 2 middelste gebieden zijn gezamenlijk de zogenoemde ‘neutrale zone’.

De veldlijnen van een Goalball veld worden afgebakend door tape te plaatsen over stukken touw. Op deze manier zijn de lijnen zowel visueel (voor de officials en het publiek) als op gevoel (voor de geblinddoekte spelers) te herkennen.

De bal

Goalball wordt gespeeld met een harde bal van 1,25 kilogram zwaar. De bal heeft 8 gaten en er zitten een aantal bellen in de bal. De spelers van het verdedigende team moeten de bal dus horen aankomen om hem tegen te houden, middels de bellen in de bal. De bal is door de blinddoeken immers niet te zien en spieken is een overtreding waar als straf een penalty op staat.

De spelers en teams

Elk Goalball team mag 3 spelers tegelijkertijd op het veld hebben. Daarnaast mogen er nog 1 tot 3 spelers wissel staan. Elke speler heeft in principe een vaste positie. Hoewel spelers officieel geen positie krijgen toegewezen, heeft elke speler wel vaak een voorkeur qua positie. Er zijn echter ook spelers die alle 3 de posities kunnen spelen.

De vaste formatie is 1 speler in het centrum en 2 spelers op de vleugels. De centrale speler is de meest verdedigende. Deze speler moet zowel naar links als rechts van zich kunnen verdedigen. Bovendien weet hij/zij vaak ook het beste welke tegenspeler de bal heeft omdat hij recht tegenover het andere team zit en het geluid van de bal dus het beste kan plaatsen. Daarom is de centrumspeler vaak degene die de verdediging organiseert.

De vleugelspelers verdedigen vaak vooral hun respectievelijke hoeken van het doel. Hun voornaamste taak is echter aanvallen. Zo kan de speler die in het centrum zit energie besparen om zich te focussen op het verdedigen.

Scoren en winnen

Elke gescoorde goal geeft een team 1 punt. Een goal telt pas als de bal de doellijn volledig gepasseerd is. Het team dat aan het eind van de 2 helften van 12 minuten het meeste doelpunten heeft gescoord, wint de wedstrijd. Als aan het eind van de wedstrijd de teams nog gelijk staan, spelen de teams een verlenging van 2 helften van 3 minuten. Hierbij is de golden goal regel van toepassing: wie het eerste doelpunt scoort, wint de wedstrijd. Scoren de teams ook tijdens de verlenging niet, dan bepalen penalty’s en sudden death penalty’s de uitslag. Er bestaat ook nog een ‘genaderegel’: wanneer een team op welk moment dan ook 10 punten voorstaat op de tegenstander, stopt de wedstrijd en wordt dat team uitgeroepen tot winnaar.

De officials

Goalball is redelijk uniek in het feit dat er meer officials dan spelers op het veld staan. We zetten ze allemaal op een rij:

  • Er zijn 2 scheidsrechters, eentje aan elke kant van het veld.
  • Er staat 1 lijnrechter bij elke hoek van de 2 goals, in totaal dus 4. Naast beoordelen of de bal volledig over de lijn is geweest, houden ze ook het tempo in het spel, onder meer door de bal te halen als deze buiten het veld belandt en hem weer bij het team te leggen dat mag gooien.
  • Er zijn ook 2 ‘timers’. Je mag de bal niet langer dan 10 seconden in bezit hebben, dus zij houden de tijd bij tussen het eerste contact van een verdedigende speler en een worp. Wanneer dit langer dan 10 seconden duurt, krijgt dat team een 10 secondenpenalty. Dat houdt in dat de tegenstander een van de spelers in het veld mag kiezen om het goal voor 1 worp in zijn eentje te verdedigen. Daarnaast checken deze officials sinds 2018 ook of spelers spieken en of zij stiekem gecoacht worden.
  • 1 persoon is verantwoordelijk voor het bijhouden van alle statistieken. Hij houdt de score bij, maar ook het aantal time-outs en het aantal wissels dat een team heeft gedaan.

Goalball in Nederland

Goalball werd in 1979 in Nederland geïntroduceerd, 3 jaar nadat het een vast onderdeel was geworden van de Paralympische Spelen.

Inmiddels is er een nationale Goalball competitie met 3 niveaus: de Hoofdklasse, de Eerste klasse en de Tweede klasse. In elk van deze competities spelen 5 à 6 teams. Het eerste én tweede team van Hercules is actief in de Hoofdklasse.

Veelgestelde vragen

Is Goalball een blessuregevoelige sport?

Goalball kan op het eerste gezicht best een blessuregevoelige sport lijken. De bal is met 1,25 kilogram niet bepaald licht en op de Paralympische spelen zijn worpen gemeten met een snelheid van meer dan 60 kilometer per uur. Door de speciale training die Goalballers krijgen en de bescherming die zij dragen, komen er echter niet vaak blessures voor.

Is er een bepaalde grens waaraan ik moet voldoen om Goalball te spelen?

Om op internationaal niveau aan Goalball mee te mogen doen, mag je maximaal 10 procent zicht hebben. Wil je echter gewoon sporten en meedoen met de Goalballers van Hercules, dan is iedereen welkom! Ook in de nationale competitie van Nederland geldt deze grens van 10 procent niet.